| Op ons terrein Berkenoord staan een aantal bijzondere bomen. Eén ervan is de oude Ginkgo die tussen de vijver en de appartementen staat. Maar wat is er nou zo bijzonder aan? Ginkgo biloba L. is de oudste der levende bomen op aarde. De eerste vertegenwoordigers van de Ginkgophytae stammen uit de tijd dat het leven op aarde begon, zo’n vierhonderd miljoen jaar geleden. Ongeveer honderdvijftig miljoen jaar geleden, in het Juratijdperk, kende het geslacht zijn grootste verspreiding. Tijdens de ijstijd is bijna het hele geslacht uitgestorven, met uitzondering van de Ginkgo biloba. In het noorden van China werden nog ‘wilde’ exemplaren aangetroffen die eerst in Japan en Korea, en later in de 17e eeuw in Europa werden geïntroduceerd. Ander namen voor de Ginkgo zijn Chinese of Japanse tempelboom, maiden hair tree of vierzig taler baum en duizendjarige boom. De Ginkgo biloba is een bijzonder sterke boom. Het overleven van de Ginkgo biloba is waarschijnlijk mogelijk geweest doordat de boom zich in verschillende klimaten goed kan handhaven. Daarnaast werd er extra veel zorg aan deze bomen besteed, doordat de Ginkgo in China vereerd werd als de boom der wijsheid en als tempelboom. Bij de explosie van de atoombom op Hiroshima, werd de totale flora en fauna ter plaatse vernietigd. Niets wilde meer groeien op de verbrande bodem, met uitzondering van één Ginkgo biloba, die in de lente opkwam. Deze boom wordt in Japan tegenwoordig vereerd als symbool van hoop en toekomst. |
|
| De Ginkgo biloba is uitstekend geschikt voor het aanplanten in steden, doordat hij bijzonder goed bestand is tegen uitlaatgassen en ander schadelijke milieu-invloeden. Hierdoor wordt de boom steeds vaker in grote steden gezien - onder ander aan de Lange Viestraat in Utrecht en in steden als Den Haag, Amsterdam, Berlijn en New York – op plekken waar niets anders wil groeien. In Nederland wordt de boom steeds vaker in het straatbeeld gezien. In de voortuin van de Oude Graafseweg 174 staat een exemplaar van ca 8-12 jaar oud. De boom in onze tuin schat ik zo’n tachtig tot honderdzestig jaar oud. De oudste exemplaren van Europa zijn te vinden in de botanische tuinen van Utrecht (geplant in 1730) en Leiden (1754). | |
|
De Ginkgoboom, die duizend tot vierduizend jaar oud kan worden, kan een hoogte bereiken van 30-40 en een stamomvang tot 10 meter! Opvallend aan deze boom zijn de bladeren. Ze zijn dunstelig en waaiervormig (tot ca 7,5 cm lang). De nerven lopen parallel en ontspringen uit twee hoofdnerven, die uit de steel komen. De kleur van het jonge blad is lichtgroen, in de zomer wordt de kleur donkerder. Vooral bij jonge bomen zijn de bladeren ingesneden of vaker door een diepe kerf in tweeën gedeeld. Hieraan ontleedt de Ginkgo het tweede deel van haar naam: biloba, wat tweelappig betekent. Hoewel de bladeren de indruk geven dat je met een loofboom te maken hebt, behoort de boom tot de familie van naaldbomen (Coniferae). Pas wanneer de boom 20-40 jaar oud is, is deze in staat zichzelf voort te planten. Dit vermogen blijft vervolgens langer dan 1000 jaar bestaan. Tussen bestuiving en daadwerkelijke bevruchting verstrijken ongeveer vijf maanden. De daadwerkelijke bevruchting vindt dikwijls pas op de grond plaats. Bijzonder aan de Ginkgo is dat de soort tweehuizig is: er zijn mannelijke en vrouwelijke bomen. De zaadknoppen van de vrouwelijke bomen bevatten allergene verbindingen en onaangenaam ruikende zuren. Om deze reden worden alleen mannelijke exemplaren als sierboom geplant. Mannelijke bomen zijn spitser en ranker en dus minder vol dan de vrouwelijke exemplaren. De boom in onze tuin is een mannelijk exemplaar. |
|
|
Heilzame werking. De Ginkgo speelt al eeuwenlang een rol en de traditionele geneeskunde van China. Het blad werd gebruikt als ‘wonderpleister en de thee die ervan getrokken werd, werd ingezet bij diverse aandoeningen. Zo’n veertig jaar geleden is er in Europa grote belangstelling ontstaan voor deze boom. De bladeren van de Ginkgo synthetiseren een schat aan stoffen waar een heilzame werking aan toe te kennen is. Tot op heden is de synthese van de voor de Ginkgo kenmerkende substanties Gingkgolide A, B en C en Bilabolide niet gelukt. Sinds 1970 zijn er vele voedingsmiddelen en fytotherapeutische preparaten op de markt gekomen die extracten van de Ginkgo biloba bevatten. Deze middelen worden voorgeschreven bij vaataandoeningen en syndromen die geassocieerd zijn met verouderingsprocessen, onder andere concentratie- of geheugenstoornissen, verstrooidheid, duizeligheid en oorsuizen. Verder worden er positieve effecten gezien bij patiënten met een lichte tot matige vorm van de ziekte van Alzheimer. De werking is in vrijwel alle gevallen terug te voeren op verbetering van de doorbloeding van weefsels en organen. Er is tot op heden slechts 1 preparaat, het EGb761, dat als geneesmiddel is geregistreerd. Het is geregistreerd ter verlenging van de pijnvrije periode bij etalagebenen (claudicatio intermittens). |
|
|
Kortom buren, Denk bij bomen niet alleen aan uw autolak, de bladeren in de herfst of uw te donker appartement. Bekijk en geniet van de schatten der natuur die onze tuin ons biedt! Via onderstaande links kun je meer over Ginkgo’s en Ginkgo’s in het Rijk van Nijmegen te weten komen. http://www.bomengids.nl/soorten/Japanse_noteboom__Ginko_Biloba__Ginko_Biloba.html http://www.xs4all.nl/~kwanten Berend Deketh - 207
|
